15 maja 2025 r. w Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie odbyło się seminarium pn. „Postępowanie z groźnymi przestępcami w Polsce i świecie na przestrzeni wieków_”, _przygotowane przez studentów Koła Naukowego „INTERNAL SECURITY” katedr bezpieczeństwa.
Celem seminarium było kompleksowe ukazanie, w jaki sposób różne systemy prawne i społeczne radziły sobie z najpoważniejszymi kategoriami przestępców — od czasów starożytnych aż po współczesność. Uczestnicy seminarium przeanalizowali ewolucję metod osądzania, izolowania oraz resocjalizacji groźnych przestępców, uwzględniając zarówno zmieniające się normy prawne, jak i wpływ czynników kulturowych, politycznych i technologicznych na stosowane strategie bezpieczeństwa.
W seminarium uczestniczyli zaproszeni przedstawicie służb mundurowych:
- Dyrektor Zakładu Karnego we Włodawie ppłk Marek Kudyk,
- Dyrektora Zakładu Karnego w Chełmie reprezentowali ppor. Bartłomiej Podgórski, mł. chor. Krzysztof Maćkowski, szer. Malwina Prokop i szer. Artur Miciula,
- przedstawicielem Komendy Miejskiej Policji w Chełmie był podinsp. Arkadiusz Ciszak,
- reprezentując Nadbużański Oddział Straży Granicznej na seminarium przybył ppor. SG Tomasz Młynarczyk
Ponadto, na seminarium przybyli :
- uczniowie oraz ich opiekunowie z następujących szkół średnich:
Zespołu Szkół Ekonomicznych i Mundurowych im. gen. Władysława Andersa w Chełmie,
Zespołu Szkół Energetycznych i Transportowych im. ks. Stanisława Staszica w Chełmie,
I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie,
II Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Gustawa Orlicz – Dreszera. - wykładowcy i studenci Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie.
Na początku seminarium głos zabrał mgr Krzysztof Pacyna, wykładowca Katedry Zarządzania Bezpieczeństwem Narodowym, który powitał wszystkich zebranych, wprowadził w zakres tematyczny seminarium, a następnie poprosił Jej Magnificencję Rektor Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie dr Beatę Fałdę o oficjalne otworzenie seminarium.
Pierwszy referat, autorstwa studentki Patrycji Głaz, dotyczył historii postępowania z groźnymi przestępcami od początku dziejów człowieka aż po czasy współczesne. W tym bloku tematycznym scharakteryzowane zostały systemy prawne od czasów najdawniejszych (historia Kaina i Abla), sposób definiowania groźnego przestępcy oraz postępowanie z tą kategorią więźniów. Referat zakończył się przedstawieniem celi śmierci w systemie penitencjarnym Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Kolejny referat, przygotowany przez studenta Adama Pradunia, skoncentrował się na charakterystyce postępowania z więźniami niebezpiecznymi w Polsce na przestrzeni wieków. Omówiona została instytucja kata do roku 1988, postępowanie z groźnymi przestępcami w okresie zaborów, II Rzeczpospolitej (Więzienie Ciężkie na Świętym Krzyżu, Bereza Kartuska), okupacji hitlerowskiej (Więzienie przy ul. Pawiej znane jako Pawiak, Areszt Śledczy Warszawa-Mokotów) oraz czasy PRL. Przedstawiono też obecną, osobowościową charakterystykę więźnia tzw. „niebezpiecznego”.
Trzecia prezentacja, autorstwa studenta Dawida Cieśli, poświęcona była kwalifikowaniu osadzonych w jednostkach penitencjarnych do kategorii stwarzających społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu, czyli do tzw. „niebezpiecznych”, w polskim systemie prawa karnego wykonawczego. Zaprezentowane zostały aktualne podstawy prawne i wynikające z nich procedury. Omówiono również rolę i zadania Komisji Penitencjarnej oraz Sądu Penitencjarnego w tym procesie.
Następny referat, przygotowany przez studenta Dominika Myszurę, omawiał warunki, w jakich odbywają karę osadzeni zakwalifikowani do kategorii stwarzających poważne zagrożenie dla społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu, w polskim systemie penitencjarnym. Wiele uwagi poświęcono zabezpieczeniom techniczno – ochronnym i obecnym procedurom postępowania z osadzonymi tzw. „niebezpiecznymi”.
Piąta prezentacja, przygotowana przez studenta Michała Wiechę, charakteryzowała czynności obarczone największym ryzykiem bezpieczeństwa – konwojowanie osadzonych tzw. „niebezpiecznych”. Szczegółowo przeanalizowano w niej proces przygotowania konwoju, jego uzbrojenie i wyposażenie oraz zadania dowódcy konwoju, konwojentów i kierowcy. Opisano, jakie znaczenie ma wyposażenie pojazdu konwojowego dla bezpieczeństwa konwoju jak i społeczeństwa.
Ostatni referat, przygotowany przez studentkę Wiktorię Jadczak, skoncentrowany był na opisie odbywania kary pozbawienia wolności w kategorii tzw. „niebezpiecznych”, widziany oczami osadzonych. Zaprezentowano cytaty respondentów badań naukowych, którzy wskazywali negatywne efekty stosowanych wobec nich procedur izolacyjnych, na ich zachowanie i sposób postrzegania rzeczywistości. Ponadto, w seminarium uczestniczyli studenci: Adam Kołkowski w roli Policjanta z CBŚP i Jakub Ciesielski jako osadzony „niebezpieczny”.
Seminarium zakończyło się refleksją nad różnicami w podejściu do przestępczości w różnych krajach i epokach, w tym nad rolą prawa zwyczajowego, rozwijających się systemów penitencjarnych, oraz obecnego sposobu postępowania z groźnymi przestępcami w oparciu o polskie prawo. Seminarium miało także na celu wskazanie, w jaki sposób historyczne doświadczenia kształtowały dzisiejsze standardy postępowania z osobami szczególnie niebezpiecznymi dla porządku publicznego.
Zaprezentowana została również krytyczna ocena obecnego sposobu postępowania z groźnymi przestępcami w polskim systemie penitencjarnym. Spotkanie było okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń, a także zwróciło uwagę na potrzebę doskonalenia metod postępowania z groźnymi przestępcami w Polsce.
Nad przygotowaniem całości seminarium czuwali wykładowcy z Katedry Zarządzania Bezpieczeństwem Narodowym i Katedry Nauk o Bezpieczeństwie i PANS w Chełmie mgr Krzysztof Pacyna i mgr Adam Szczepaniuk.