PANS w Chełmie w konsultacjach nad „Paktem dla wschodnich regionów przygranicznych UE”

Zespół z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie, kierowany przez prof. ucz. dr Beatę Fałdę – Rektor PANS w Chełmie, przygotował i złożył opinię w ramach konsultacji społecznych prowadzonych przez Komisję Europejską nad projektem „Paktu dla wschodnich regionów przygranicznych UE”. W skład zespołu weszli dr Iwona Lasek-Surowiec (Katedra Stosunków Międzynarodowych), dr Marcin Oskierko oraz dr Sławomir Żurawski (Katedra Nauk o Bezpieczeństwie).

Uchwalenie „Paktu dla wschodnich regionów przygranicznych UE” planowane jest do końca 2025 roku. Dokument ten powstaje w odpowiedzi na dynamicznie zmieniającą się sytuację geopolityczną po wybuchu wojny w Ukrainie. Ma na celu zidentyfikowanie, a następnie przezwyciężenie barier rozwojowych w regionach przygranicznych, wzmocnienie bezpieczeństwa i gotowości cywilnej wobec zagrożeń hybrydowych, migracyjnych, a także zwiększenie odporności społeczno-gospodarczej. Istotnym elementem Paktu będzie również zagwarantowanie większego wsparcia finansowego dla regionów przygranicznych w ramach przyszłych Wieloletnich Ram Finansowych UE na lata 2028–2034.

Konsultacje, prowadzone w formule Call for evidence, zakończyły się 18 września 2025 roku. Komisja Europejska zaprosiła do nich władze lokalne, regionalne i centralne, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, środowiska akademickie i instytuty badawcze, przedstawicieli biznesu, a także mieszkańców regionów przygranicznych. Pakt miałby objąć swoim zasięgiem państwa członkowskie Unii Europejskiej, których regiony bezpośrednio graniczą z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Wśród nich szczególne znaczenie mają: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia oraz Finlandia.

Zespół z PANS w Chełmie, formułując swoją opinię, zwrócił uwagę na unikalne wyzwania stojące przed Polską Wschodnią, wskazując m.in. na potrzebę intensywnych inwestycji w infrastrukturę transportową i cyfrową, wzmocnienie systemów bezpieczeństwa granic i cyberbezpieczeństwa, skuteczniejsze przeciwdziałanie dezinformacji i presji migracyjnej, a także budowanie odporności społecznej i gotowości cywilnej. Podkreślono również znaczenie rozwoju współpracy transgranicznej i międzyregionalnej jako fundamentu stabilności całego pogranicza.

Udział PANS w Chełmie w procesie konsultacyjnym stanowi nie tylko dowód zaangażowania Uczelni w sprawy regionu i bezpieczeństwa, lecz także potwierdza jej aktywną rolę w debacie europejskiej.